Aruba en de belofte van een biosfeerreservaat
ORANJESTAD – Het wereldnieuws herinnert ons vaak aan milieuproblemen: verblekende koraalriffen, kwetsbare meren die bedreigd worden, soorten die voor altijd verdwijnen.
Toch zijn er, te midden van deze zorgwekkende realiteit, plaatsen die laten zien dat een andere toekomst mogelijk is. UNESCO noemt ze biosfeerreservaten—plekken van hoop waar mens en natuur samen bloeien.
Vandaag de dag bestaan er wereldwijd meer dan 750 biosfeerreservaten. Elk is uniek, maar allemaal hebben ze dezelfde missie: biodiversiteit beschermen en tegelijkertijd het leven van lokale gemeenschappen verbeteren. Ze tonen aan dat mens en natuur geen tegenpolen hoeven te zijn, maar samen een gedeelde toekomst kunnen opbouwen.
Waarom Aruba?
Ondanks haar kleine omvang beschikt Aruba over een buitengewone natuurlijke rijkdom. Het semi-aride landschap vertelt een verhaal van veerkracht, terwijl de kustgebieden mangroven, zeegrasvelden en koraalriffen herbergen—ecosystemen die beschermen tegen stormen, marien leven ondersteunen en bewondering oproepen. Het eiland heeft al vijf Ramsar-gebieden van internationaal belang en het Nationaal Park Arikok.
Ramsar-gebieden, genoemd naar de Iraanse stad waar landen in 1971 een wereldwijd verdrag voor de bescherming van wetlands sloten, waarborgen moerassen en zoutvlakten die essentieel zijn voor mensen, dieren en ecosystemen. Toch heeft Aruba nog geen UNESCO-biosfeerreservaat. Zo’n erkenning zou de natuurlijke schatten van Aruba verbinden met een wereldwijd netwerk van innovatie, samenwerking en duurzame ontwikkeling.
Een kans tot transformatie
Als eerste UNESCO-biosfeerreservaat in het Caribische deel van het Koninkrijk der Nederlanden zou Aruba zich profileren als regionale leider in duurzaamheid. Het zou ook uitwisseling bevorderen met andere reservaten in de Cariben, zoals die in St. Kitts & Nevis, Trinidad & Tobago en de Dominicaanse Republiek. Aruba kan zijn ervaringen delen, leren van anderen en een voorbeeld zijn voor naburige eilanden—een bewijs dat duurzaam leven geen verre droom is, maar een haalbare weg.
Eind augustus werd een belangrijke stap gezet. Het UNESCO-kantoor, samen met UNESCO Aruba, organiseerde een workshop waarbij overheidsinstellingen, maatschappelijke organisaties, de academische wereld en het bedrijfsleven bijeenkwamen. De Gouverneur van Aruba en de Minister-President waren aanwezig, wat het belang van dit initiatief onderstreepte. De boodschap was duidelijk: een biosfeerreservaat kan niet alleen door de overheid worden gecreëerd. Het succes hangt af van de actieve deelname van vissers, boeren, leraren, gidsen, ondernemers en jongeren. Hun kennis, tradities en creativiteit maken van het idee een levende werkelijkheid.
De weg vooruit
UNESCO blijft dit proces ondersteunen. Het momentum is aanwezig, en de kans ligt er. Met sterke samenwerking tussen lokale belanghebbenden kan Aruba zijn eerste voorstel voorbereiden en toetreden tot het wereldwijde netwerk van biosfeerreservaten.
Deze inspanning komt op een cruciaal moment. Wereldleiders hebben beloofd om tegen 2030 dertig procent van land en zee te beschermen. We leven zowel in het VN-Decennium van Oceaanwetenschap voor Duurzame Ontwikkeling als in het Decennium van Actie voor Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Elk nieuw biosfeerreservaat versterkt deze toezeggingen. Aruba’s bijdrage kan weerklank vinden ver buiten haar kusten.
Meer dan natuurbescherming
Een biosfeerreservaat is niet zomaar een internationaal label; het verrijkt het dagelijks leven. Het bevordert praktijken die lokale bestaansmiddelen ondersteunen en tegelijk het landschap beschermen. Het inspireert scholen en jongeren, zodat de volgende generatie niet alleen natuurlijke rijkdommen erft, maar ook trots en verantwoordelijkheid. Het versterkt voedselzekerheid door duurzame landbouw en visserij te stimuleren, en het viert culturele tradities die gemeenschappen bijeenhouden.
In tegenstelling tot andere vormen van natuurbescherming sluit een biosfeerreservaat mensen niet buiten; het plaatst hen juist centraal. Het is geen museum van natuur, maar een levend landschap waar mens en milieu samen vooruitgaan.
Een oproep tot actie
In een wereld die zich vaak verlamd voelt door milieuproblemen, herinneren de biosfeerreservaten van UNESCO ons aan wat mogelijk is. Het zijn eilanden van hoop, verspreid over continenten en zeeën, en ze bewijzen dat met verbeeldingskracht en inzet mens en natuur zij aan zij kunnen floreren.
Aruba, dat wereldwijd al bewondering oogst om haar natuurlijke schoonheid, verdient het om een van deze bakens van hoop te worden. De recente workshop liet zien dat de wil aanwezig is. De reis is begonnen. Nu is het tijd om samen, vol vertrouwen, Aruba’s eerste UNESCO-biosfeerreservaat werkelijkheid te maken.