Dia mundial di Yerba di lama 2025.

E file aki ta den archivo.

ORANJESTAD - Dia 1 di maart ta observa Dia Mundial di Yerba di Lama (World Seagrass Day 2025). 

Esaki e asamblea general di Nacionnan Uni a stipula esaki na mei 2022. E resolucion cu nan a adopta ta proclama dia 1 di maart como Dia Mundial di Yerba di Lama. E resolucion ta enfatisa e necesidad urgente pa conscientisacion na tur nivel pa promove y facilita accion pa conservacion di yerbanan di lama. Directie Natuur en Milieu tambe ta contribui na e observacion aki cu algun punto importante. Asina hende por sa mas di e balor di e ecosistema cu veldnan di yerba di lama ta brinda na naturalesa, medio ambiente y hende como parti di naturalesa.

Kico ta yerba di lama y ki sorto tin? 

E ta un mata/yerba cu ta crece den awa salo y ta hay’e bou di awa di poco profundidad. Na Aruba tambe tin, y tin un lista di esunnan cu ta protegi pa leynan local. Den su publicación di “Conoce Nos Matanan” DNM a elabora riba cada un di nan. Por haya esaki riba nan pagina social @dnmaruba riba Facebook y Instagram. 

Esunnan cu ta inclui den e ley “Landsbesluit bescherming inheemse flora en fauna’ (AB 2017 no.48) ta:

  •  Yerba di Caña - Thalassia testudinum; 
  • Halodule wrightii; 
  • Rupia maritima-yerba di chogogo; 
  • Syringodium filiforme; 
  • Halophila bailonis; 
  • Halophila decipiens; 
  • Halophila engelmannii. 

E yerbanan aki ta forma veldnan bou di awa, creando habitatnan compleho, hopi productivo y rico na biodiversidad. Pero tambe tin un sorto di yerba di lama cu ta invasivo. Esaki ta e Halophila Stipulacea. E ta clasifica como invasivo pasobra e ta impone su presencia door di limita crecemento di e sortonan endemico (nativo) mientras e ta crece y bonda. E ta haci’e door di forma matnan diki cu ta pone den bentaha riba e otro sorto nativo, ora di busca claridad di solo, nutriente y espacio. Asina e sorto invasivo ta degrada e ecosistema di yerbanan di lama, pasobra e ta tuma over e espacio di e otro. E veldnan di yerba di lama ta luga importante pa alimentacion y ta cas pa hopi sorto di bestia marino entre nan e turtuganan di lama, piscanan, cabay di awa, strea di lama, manta y calconan.

Veldnan di yerba di lama ta cubri solamente 0.1% di suela di oceano na mundo.  No solamente e luga aki ta sostene cria di pesca pero tambe ta mehora calidad di awa door di filtra esaki y ta combati polucion y contaminacion den cuminda di lama. Como cu nan ta warda carbono eficientemente nan por warda te cu 18% di e carbono oceanico di mundo. Esaki ta haci cu e ta un di e solucionnan basa riba naturalesa pa atende cu e impactonan di cambio di clima. E veldnan di yerba di lama ta yuda cu e resistencia di e ecosistema marino manera e rifnan di coral. Tambe nan ta yuda wanta e tera y ta forma e prome liña di defensa di costa door di reduci energia di olanan, protegiendo hende for di e riesgo di inundacion, erosion y tormenta.

Apesar di su importancia pa desaroyo sostenibel y mitigacion di cambio di clima, e ecosistema marino aki ta na peliger pasobra solamente un kwart di tur veldnan di yerba di lama ta cay den areanan marino protegi. 

Algun di e presionnan humano cu ta contribui na degradacion di e veldnan ta: 

  • Desaroyo na costanan acelera y sin vision; 
  • actividadnan di boto; 
  • polucion;
  • ‘runoffs’; 
  • cobamento y rancamento di e yerbanan den lama;
  • ‘lozing’ di awa sushi.

Yerba di lama ta critico pa bida bou di awa, pero tambe ta importante pa bida riba tera. E ta un medio cu ta brinda siguridad di alimentacion den produccion di pisca.

Locual DNM ta boga p’e ta inclusion di maneho, respeta e leynan vigente, conservacion y restauracion di veldnan cu yerba di lama. Esakinan ta componentenan critico ora ta trata di strategianan di ‘blue economy’ sostenibel. E conseho cu DNM ta desea di laga pa e comunidad ta sigui evita di trafica areanan unda tin yerba di lama, pasobra esaki ta cas y alimentacion pa hopi especie marino. Respeta e ecosistema aki y dun’e su balor pa asina e por sigui brinda su servicionan. 

E imagen di e sorto di yerba di lama den e diseño ta e yerba Syringodium filiforme, cuminda p’e turtuganan di lama cu ta bishita nos costa pa cuminda, luga pa pone webo y trece nan yiunan na mundo asina futuro generacion tambe por disfruta di nan. Feliz dia Mundial di Yerba di Lama 2025!

Dia mundial di Yerba di lama 2025