Internationale Dag van de Moedertaal
ORANJESTAD – Vijfentwintig jaar geleden begon de wereld op 21 februari de Internationale Dag van de Moedertaal te vieren. In november 1999 heeft UNESCO deze datum uitgeroepen, en in 2000 werd deze voor het eerst internationaal gevierd.
Op Aruba is de Internationale Dag van de Moedertaal een dag geworden waarop extra nadruk wordt gelegd op het Papiaments en de marginale rol die het speelt in het onderwijs, een rol die prominenter zou moeten zijn. Natuurlijk is er ook aandacht voor het belang van meertaligheid, iets wat sterk aanwezig is in onze gemeenschap en waarvan we de waarde erkennen.
Geschiedenis
Het initiatief kwam van een Bengaals-Canadese burger, Rafiqul Islam, die een brief stuurde naar Kofi Annan, destijds secretaris-generaal van de Verenigde Naties, met het verzoek een stap te zetten om talen te beschermen tegen mogelijke uitsterving door een speciale datum vast te leggen om het belang van de moedertaal te benadrukken. Dit initiatief kreeg steun van de regering van Bangladesh, die vervolgens het officiële voorstel indiende, wat leidde tot de oprichting van de Internationale Dag van de Moedertaal.
Na de onafhankelijkheid van India werd een van de provincies, Bengalen, in tweeën verdeeld op basis van de religie van de meerderheid van de inwoners. Dit resulteerde erin dat het westelijke deel een provincie van India werd, terwijl het oostelijke deel deel werd van Pakistan en aanvankelijk bekend stond als Oost-Bengalen. Later werd het Oost-Pakistan genoemd. Pakistan bestond destijds dus uit twee geografisch gescheiden delen: West-Pakistan en Oost-Pakistan, met India ertussenin.
Er waren al spanningen tussen beide delen van Pakistan, maar deze liepen hoog op in 1948 toen de regering van Pakistan, gedomineerd door politici uit West-Pakistan, Urdu uitriep tot de enige nationale taal van het hele land, waardoor het Bengaals werd uitgesloten. Dit terwijl de meerderheid van de bevolking Bengaals sprak.
Bengaalse sprekers organiseerden meerdere protesten, die door de Pakistaanse regering illegaal werden verklaard. Op 21 februari 1952 werd een protest georganiseerd en de politie opende het vuur op de demonstranten, waarbij vier studenten om het leven kwamen. De strijd om Bengaals als officiële taal te erkennen ging door, en meerdere mensen verloren hun leven. Uiteindelijk werd op 29 februari 1956 Bengaals officieel erkend als een nationale taal van Pakistan. In 1971 werd Oost-Pakistan onafhankelijk en werd het Bangladesh, met Bengaals als de officiële taal.
Het Belang van Meertaligheid
De Internationale Dag van de Moedertaal bevordert taalkundige en culturele diversiteit en meertaligheid. Landen worden aangespoord om ervoor te zorgen dat geen enkele taal verdwijnt, en er wordt benadrukt dat meertaligheid wenselijk en belangrijk is. Als de Pakistaanse regering in 1948 zowel Urdu als Bengaals had erkend als nationale talen, hadden de onrusten mogelijk voorkomen kunnen worden en hadden beide taalgemeenschappen vreedzaam kunnen samenleven. Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat taal niet altijd de enige bron van conflict is.
Op Aruba is Papiaments de moedertaal van de meeste inwoners, gevolgd door Spaans, Engels en Nederlands. Hoewel er meerdere talen worden gesproken, zijn deze vier de belangrijkste. Spaans, Engels en Nederlands hebben elk hun eigen rol in onze gemeenschap, zowel thuis, op school als in de publieke en private sector. Daarom wordt het belang van kennis van deze talen erkend.
Engels op Aruba
Een bijzonder geval is het Engels. Meestal verwijzen we naar Amerikaans Engels, vanwege zijn internationale status, de aanwezigheid in de media en de rol in de toerismesector. Maar Aruba kent ook een eigen variant van het Engels, die verschillende namen heeft gekregen: Bad English, Bush English of San Nicolas English. In het Papiaments wordt het ook wel "Ingles di Pariba" of "Ingles di San Nicolas" genoemd. Deze taalvariant blijft bestaan en is elk jaar tijdens het carnaval duidelijk aanwezig. Ondanks de soms denigrerende namen die eraan worden gegeven, verdient deze taalvariant erkenning op deze Internationale Dag van de Moedertaal.
Papiaments op School
In augustus 2024 is Aruba gestart met het leren lezen en schrijven in het Papiaments op de basisschool, de moedertaal van de meerderheid van de bevolking. Dit sluit aan bij de ideeën die UNESCO sinds 1953 promoot, waarbij wordt benadrukt dat onderwijs in de moedertaal de ontwikkeling van denkvaardigheden bevordert en betere schoolprestaties oplevert. Wereldwijd zijn er 7000 talen, waarvan slechts 351 als instructietaal op school worden gebruikt. Bovendien krijgt wereldwijd 40% van de leerlingen geen les in een taal die ze spreken of begrijpen.
Er is geen specifieke dag voor het Papiaments. Verschillende talen hebben hun eigen wereldwijde dag, zoals Engels en Spaans op 23 april, Frans op 20 maart, Chinees op 20 april en Arabisch op 18 december. Daarom is het belangrijk om stil te staan bij het Papiaments en erkenning te geven aan iedereen die op een of andere manier bijdraagt aan de taal: docenten, journalisten, schrijvers, dichters en sprekers in de media. Hoewel er vaak kritiek is op incorrect gebruik van het Papiaments, is een imperfect Papiaments altijd beter dan geen Papiaments. Dit betekent niet dat we geen inspanningen moeten leveren om de taal te verbeteren. Papiaments is van ons, en de toekomst ervan ligt in onze handen.
Voor meer informatie over Papiaments, bezoek papiamento.aw en volg @PapiamentoAruba op Facebook en @Papiamento.aw op Instagram.
Voor meer informatie over onderwijs op Aruba, bezoek ea.aw en volg @EducationAruba op Facebook en Instagram.