Dia Internacional di Aire Limpi pa Shelo Blauw 2024; Inverti den #AireLimpiAwo
ORANJESTAD – Dia 7 di september 2024, Nacionnan Uni ta observa pa di cinco biaha, Dia Internacional di Aire Limpi pa Shelo Blauw.
E dia aki ta enfoca riba e urgencia y necesidad pa atende cu e menasa di contaminacion di aire y su impacto riba salud, economia, y resiliencia di comunidad.
99% di hende ta inhala aire califica como “no sigur”. Polucion of contaminacion di aire ta e factor di salud mas importante di nos tempo. Esaki ta causa malesanan cu ta asocia cu curason, pulmon, cancer y ta causa ‘stroke’ y mas, y por causa morto prematuro. E fenomeno aki tambe ta afecta nos medio ambiente bahando e cantidad di oxigeno den nos oceano y den suelo haciendo dificil pa mata crece cual na su turno ta causa crisis climatologico mundial. Kimamento di combustibel fosil y biomasa, tambe ta contribui na emision di gasnan ‘greenhouse’, causando calentamento global.
Mescos cu cambio climatico, contaminacion di aire ta afecta tur hende, pero ta impacta specialmente hende muhe na estado, baby y mucha, adultonan mayor, esnan cu ta biba den pobresa, y comunidadnan historicamente marginalisa. Contaminacion di aire ta responsabel pa 8.1 miyon morto na 2021, cu mas di 90% asocia cu enfermedad no contagioso; mas di 700,000 mucha menor di cinco aña a muri di causanan relaciona cu contaminacion di aire.
Polucion di aire ta perhudica crecemento economico y ta aumenta gastonan di cuido medico y reduci productividad di e trahado. E importancia di aire limpi ta directamente asocia cu algun di e metanan di desaroyo sostenibel, e SDG’s. Meta SDG #3 por ehempel ta encera bon salud y bienestar pa tur, meta #11 ta referi na cidadnan sostenibel y meta #7 ta acceso na energia limpi. SDG meta # 13 ta referi na accion efectivo pa combati cambio di clima.
Dia Internacional di Aire limpi pa shelo blauw ta un dia di refleccion y pa incorpora cambio den bida diario encurashando otronan pa tuma accion na escala mas grandi cu por trece cambionan real pa logra tin aire limpi.
Cada ciudadano por contribui na e causa door di:
- Reduci desperdicio;
- composta cuminda organico;
- recicla desperdicio no-organico;
- uza tasnan di compra reusabel;
- evita productonan di un solo uzo;
- cambia pa un estilo di bida cu ta encurasha un miho salud;
- considera e manera di transporte mas limpi;
- por uza bicicleta of cana distancia corticov
- encurasha ‘carpoolingv
- no kima sushi.
Ademas por:
- Planta mata;
- tene accion di limpiesa;
- traha conhuntamente cu artistanan y musiconan pa crea eventonan y exhibicion cu ta eleva consciencia den nos comunidad.
Pa e dia Internacional di Aire limpi pa shelo blauw 2024 comparti bo accionnan riba social media usando e hashtags #AireLimpiAwo y #WorldCleanAirDay. Sea parti di e cambio y haci un diferencia.
